De ontkerkelijking van Nederland

De geschiedenis van de secularisatie en ontkerkelijking van de laatste vijftig jaar heeft een lange voorgeschiedenis. Ons verhaal en deze eerste les beginnen daarom in de twaalfde en dertiende eeuw en eindigen in de zestiende eeuw, de tijd van de Hervorming.

Vriend en vijand zijn het met elkaar eens: de Verlichting heeft een wezenlijke bijdrage geleverd aan het ontstaan van de moderne Westerse beschaving. In deze les gaan wij bespreken wat wij onder Verlichting verstaan en in welke opzichten deze stroming het denken over God, het geloof, de mens en de samenleving heeft veranderd.

De wetenschappelijke revolutie van de 16e en 17e eeuw leidde tot spectaculaire nieuwe ontdekkingen, met als gevolg een groeiend vertrouwen in het menselijk kunnen. In deze les behandelen wij de grote gevolgen voor het denken over geloof en samenleving.

In les 4 behandelen we de roerige Jaren Zestig. Wat was de invloed van de opkomst van de verzorgingsstaat op de traditionele rol van de kerken als verleners van maatschappelijke en sociale steun? Je leert het in les 4.

In les 5 bekijken we de ontwikkelingen van het rooms-katholiek Nederland na het bezoek van paus Johannes Paulus II in 1985 en de ontwikkelingen binnen de protestantse gemeenschap.

Op 20 oktober 1966 moest de schrijver Gerard Reve voor de rechter verschijnen op beschuldiging van het overtreden van artikel 147 van het Wetboek van Strafrecht (dat in 2013 zou worden geschrapt). Reve had namelijk tot tweemaal toe geschreven dat God in de gedaante van een ezel was teruggekeerd, hem een bezoek had gebracht en dat zij samen de daad hadden verricht. Wat dit met Nederland deed lees je in les 6.

Vanaf de jaren zeventig van de vorige eeuw begon het islamdebat vorm te krijgen. Gedurende de afgelopen twee decennia is dit debat echter steeds heviger geworden. Hoe kijken we daar nu tegen? Lees verder in les 7.